Houtem jaarmarkt

Jaarlijks vindt op 11 en 12 november in Sint-Lievens-Houtem (Oost-Vlaanderen) een grote winterjaarmarkt plaats. Tienduizenden bezoekers zakken van ver buiten de provincie af om paarden en vee te keuren en te kopen, van de volkse kermissfeer te genieten, te eten en te drinken en zielsverwanten te ontmoeten. Nergens in Vlaanderen is de grootsheid van de jaarmarkt nog zo levendig en prominent aanwezig als in Sint-Lievens-Houtem.

Houtem Jaarmarkt vindt zijn oorsprong in de middeleeuwen bij de verering van de Heilige Livinus. Initieel was de zomerbedevaart en -jaarmarkt groter dan de winterjaarmarkt, maar in de loop van de geschiedenis groeide het belang van de bedevaart op 12 november (de vermoedelijke sterfdatum van Livinus). De Sint-Lievensprocessie van Gent naar Sint-Lievens-Houtem was een initiatief van de Sint-Baafsabdij. Met de bedevaarders trokken ook kooplui mee. Er werd vee, koopwaar en textiel verhandeld, en er werd ook gedronken en gefeest. Het vee kon grazen op het grote grasplein (huidige markt) waar een drinkplaats was voorzien. De Sint-Lievensprocessie en de daaruit ontsproten Houtem Jaarmarkt kan beschouwd worden als een model voor de middeleeuwse processies en jaarmarkten. Vanaf de 17de eeuw evolueerde het overwegend bedevaartsgebeuren meer en meer naar een echte jaarmarkt met een belangrijke vee- en paardenmarkt en een volksfeest.

Houtem Jaarmarkt leeft in de gemeente en ontvangt op die twee dagen tot 60 000 bezoekers. Elk jaar nodigt de gemeente een gastregio uit. Er wordt net als in de middeleeuwen handel gedreven met handelaars en kooplui uit diverse contreien. Er wordt nog altijd gefeest dat het een lieve lust is, er wordt gedanst, gedronken en gegeten tot het vroege ochtendgloren. Houtem Jaarmarkt kan beschouwd worden als de laatste grote jaarmarkt van Vlaanderen met religieuze en middeleeuwse tradities, inclusief het afsluiten van de koop met een ‘handjesklap’.

Sinds 15 november 2010 is Houtem Jaarmarkt door Unesco erkend als immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid. Het element is ook opgenomen in de databank immaterieel cultureel erfgoed (https://immaterieelerfgoed.be/nl).