Algemene info

Germain is geboren en getogen in Sint-Lievens-Houtem. Hij vertelt vooral over zijn kind-en jeugdjaren en schetst daarmee meteen ook een beeld van het verleden, maar ook een beetje het heden (begin jaren 60) van “Houtem” (veel gebruikte afkorting voor “Sint-Lievens-Houtem”, ook door de bewoners van de naburige dorpen).

Inhoud

00.00 Germain de duivenspeler

De oudste broer en de vader van onze respondent waren duivenmelkers. Germain speelde (geld inzetten bij duivenvluchten) voor de eerste keer met de duiven toen hij 12 jaar was. Ondanks hij de helft van zijn ingezette drinkgeld verloor, ging hij door met spelen. Het werd een verslaving en tot op vandaag nog is het zijn geliefkoosde verzet en ontspanning. Hij vertelt enige anekdotes over zijn duivenliefhebberij. Het beste jaar van onze respondent was 1952. Met twee duiven samen vloog hij 15 “prijzen”.

05.05 Kinderjaren

Germain vertelt een anekdote over Driekoningenavond in zijn kindertijd. Kinderen verkleedden en bezochten uiteraard veel boerderijen. Sommige boeren gaven de kinderen een cent die op de kachel gelegen had waardoor ze hun handpalm verbrandden. Germain’s vader deed 28 jaar het “seizoen” in Frankrijk (graan manueel pikken) en als hij thuis was, werd er wat geboerd o.a. een kalfje opkweken. Door die omstandigheden kwam er van spelen als kind voor Germain niet zo veel in huis. Samen met broers en zussen was er steeds thuis werk te doen (vooral als vader weg was), zowel tijdens het schooljaar als de vakantie. Bovendien hielp onze hij ook bij andere boeren: vooral aardappelen rooien, voor 2.5 frank per dag. Hij heeft het over zijn lieve moeder, die haar kinderen veel vrijheid gaf (als vader er niet was). Germain’s vader was veel strenger. Hij leeft nog, is 92 jaar en is nog “goed”.

12.45 Vanaf 13 jaar “ naar ‘t fabriek “De weverij

Germain begon in augustus 1925 in de weverij te werken (heel waarschijnlijk te Sint-Lievens-Houtem, waar er een belangrijke weverij gelocaliseerd was). Hij is nu 54 jaar en werkt er nog steeds (dus al 41 jaar). Hij begon er in de “doorhaalderij”, waar garenbomen werden doorgehaald op getouwen. Later kwam de “knoopmachine” om dit specifieke werk uit te voeren. Germain geeft technisch toelichting over zijn job. Hij herinnert zich dat er ooit 599 werknemers actief waren, op vandaag nog slechts 270. Er waren meer dan 700 getouwen en nu nog slechts 160.

17.15 Vakantiespelletjes

Interviewer wil toch precies weten wat de kinderen vroeger “speelden”. Germain noemt enkele spelletjes: “schieten” met de knikkers, af en toe appels gaan stelen en visjes vangen. Hij vertelt vervolgens enkele grappige anekdotes hierover.

20.30 Molens - Witloofteelt

Germain herinnert zich nog heel goed de periode van de wind- en watermolens in en rond de gemeente. Vooral de windmolens werden druk bezocht door de boeren die er hun graan lieten malen. De populairste molen was die van Balegem en daarom werd deze “meuleken-teveele” genoemd. Traditioneel teelden de boeren vroeger vooral tarwe, haver en aardappelen. Enkele begonnen later met het kweken van witloof. De neef van Germain’s vader was één van de eerste. Velen volgden hun voorbeeld en Houtem kreeg de naam van de gemeente van de “witloofboeren” (hoewel de klassieke gewassen ook verder geteeld werden). “Om een cent te verdienen” was volgens onze respondent de enige reden van de opkomst van het witloof in Houtem.

23.55 Amusement als jonge kerel

“Krulbollen was mijn liefste spel” onthult Germain en hij legt uit hoe het in zijn werk ging. Basis van het spel: met houten of metalen afgeronde bollen van staak tot staak gooien. Er werd in ploegen gespeeld. Krulbollen ging door in daarvoor ‘aangepaste’ garages (“remises”) achteraan in café’s gelegen. Germain waagde zich heel korstondig aan boogschieten. Zijn eerste wedstrijd, in Houtem, won hij. ’s Anderdaags ging hij schieten in Bavegem. Hij verloor en kwam dronken thuis. Meteen stopte hij met boogschieten. In dit deelfragment licht onze respondent toe wat het boogschieten precies inhield.

29.50 Jaarmarkt Sint-Lievens-Houtem 11 november

“Vroeger was het een groot evenement” aldus Germain. Velen kwamen met de driewielkar en paard. Er waren ook veel handelaars uit het buitenland (o.a. uit Frankrijk, Engeland en Duitsland). Die vertrokken al enkele dagen op voorhand met de trein richting Houtem. Anderzijds waren de “Bohemers” (zigeuners) jaarlijks nadrukkelijk aanwezig met hun paarden en trokken veel volk. Vroeger kon je zelfs tanden laten trekken op de jaarmarkt, aldus Germain. Iedereen kocht ook versnaperingen op de markt, vooral lekkerkoek. Nu is de jaarmarkt volgens Germain minder aangenaam geworden: te modern, meer tractors en camions en veel minder paarden en andere beesten natuurlijk. Er was ook een jaarlijkse zomermarkt maar die stelde weinig of niets voor.

34.55 Jaarlijkse “begankenis” naar Sint-Livinus kapel /  Jaarlijkse kermis

Met Pasen is er de jaarlijkse begankenis (bedevaart) naar de Sint-Livinuskapel (St-Livinus: een heilige die de marteldood stierf in 657). Er komt nog steeds heel wat volk op af, maar toch minder dan vroeger, aldus Germain. Het was altijd een goede bron van inkomsten voor de pastoor. Vroeger tijdens de jaarlijkse kermis “stonden” er 7 danszalen. Later verhuisde de kermis naar een andere locatie, dichter bij de cafe’s en waren er geen danszalen meer. De maandag van de jaarlijkse kermisperiode was het zielmis. Velen gingen erheen, er na op café en ’s namiddags kroop men dronken in bed

38.40 Beenhouwer in spe

De zoon van de meter van Germain was een slachter/beenhouwer. Germain hielp er regelmatig als kind, wat hij graag deed. Hij wou ook beenhouwer worden, maar de zoon van zijn meter trouwde en verhuisde toen onze respondent 13 jaar werd en zo kwam een einde  aan zijn ambitie, temeer hij wat later in ’t fabriek (weverij) begon te werken. Het gesprek eindigt met anekdotes over de konijnen die Germain kweekte, het afbranden van de kerk van Letterhoutem en het verhaal van de vrouw met “de stokken onder haar rok.” 

Verzameling dialectbanden van de sectie Nederlandse Taalkunde (Universiteit Gent). Volledige verzameling op www.dialectloket.be.